Nước ối là loại nước có trong cơ thể của phụ nữ khi mang thai, chúng có tác dụng bảo vệ thai nhi trong suốt thai kỳ. Thông qua việc biết nước ối có màu gì và thể tích nước ối trong người mẹ, bạn có thể đánh giá được tình trạng sức khỏe của mẹ và các bệnh lý có thể đến với thai thi.
Nuốc ối là gì?
Nuốc ối là 1 chất lỏng rất giàu dinh dưỡng, chúng nằm trong tử cung của mẹ và bao bọc quanh thai nhi. Nước ối có vai trò cực kỳ quan trọng trong giai đoạn phát triển của thai nhi, chúng sẽ xuất hiện khoảng 12 ngày sau khi được thụ thai.
Trong thành phần của nước ối có những dưỡng chất có khả năng tái tạo ra chất và trao đổi chất, giúp ích cho sự phát triển của bé trong buồng tử cung. Có 3 nguồn gốc tạo ra nước ối chính là: màng ối, thai nhi hoặc từ cơ thể của mẹ tiết ra.
Nước ối có màu gì?
Giai đoạn đầu khi phụ nữ mang thai nước ối sẽ có màu trắng trong. Giai đoạn sau thai nhi càng lớn thì nuốc ối sẽ càng ngày càng đục (do nước ối bám vào da bé giúp bảo vệ bé, nước ối nhìn giống 1 dạng chất béo). Khi thai nhi đạt thủ 38 tuần và chuẩn bị bước vào giai đoạn sắp sinh thì nước ối sẽ chuyển sang màu trắng đục giống với nước vo gạo.
Nước ối trong tử cũng bình thường sẽ có màu trong suốt hoặc trắng đục
Khi mẹ bầu mang thai thì hầu hết nước ối sẽ chuyển từ màu trong suốt sang màu trắng đục. Nếu nước ối có màu không đồng nhất thì có thể là dấu hiệu cảnh báo rằng thai nhi đang gặp tình trạng xấu:
- Nước ôi có màu vàng xanh: xuất hiện khi có hiện tượng tán khuyết ở thai nhi hoặc thai nhi kém phát triển trong tử cung của mẹ.
- Nước ối có mùi tanh, do7 và có màu xanh rêu sệt: tình trạng này có thể xuất hiện kèm phân su của bé. Đây là dấu hiệu nguy hiểm báo hiệu thai nhi đang bị suy yếu trầm trọng trong bụng mẹ, có thể sảy thai và đe dọa tính mạng của sản phụ.
- Nước ối màu xanh: màu đục và có lẫn mủ, có mùi hôi tanh là dấu hiệu của tình trạng bé đang bị nhiễm trùng cao trong tử cung.
- Nuốc ối màu đỏ nâu: hiện tượng này có thể thai nhi đã bị chết lưu
Để kiểm tra tình trạng nước ối như thế nào, nước ối có màu gì thì sẽ được thực hiện bằng phương pháp soi ối trong trường hợp cổ tử cung mở lớn hơn 1cm hoặc chọc hút nuốc ối qua thành bụng. Khi bấm cho nước ối vỡ tự nhiên thì bạn có thể thấy được màu sắc của nước ối rất dễ dàng.
Các dấu hiệu bất thường về thể tích của nước ối
Lượng nước ối trong tử cung sẽ tăng dần từ 250 đến 800 ml trong giai đoạn thai kỳ được 16 – 32 tuần, sau giai đoạn này nước ối sẽ giảm dần xuống còn khoảng 500ml cho tới ngày sinh. Trên thực tế, trogn giai đoạn sau 32 tuần nếu kiểm tra thì sẽ thấy siêu âm thấy nước ối đục và đánh giá xem nước ối bao quanh thai nhi nhiều hay ít.
Có 2 cách đo nước ối chính là đo trực tiếp 1 khoảng nuốc ối bất kỳ (đo đường kính của khoang hoặc đo thể tích của khoang) hoặc chia tử cung ra thành 4 phần và đánh giá lượng nước ối có trong 4 phần này, sau đó cộng lại với nhau để cho ra chỉ số của nước ối (AFI – amniotic fluid index).
Những đánh giá lâm sàng này được dựa trên phương pháp sờ nắn bụng hoặc kiểm tra bề cao của tử cung có tương thích với tuần tuổi của thai nhi hay không (chiều cao nhỏ hơn khi ít nước ối và lớn khi có nhiều nước ối). Thấy bụng chắc hay lỏng lẻo, tuy nhiên tình trạng này có thể khó phân biệt do còn phải biết được thai nhi đang thiếu cân thai thừa cân.
Do đó, sử dụng phương pháp siêu âm thai nhi sẽ cho ra kết quả chính xác nhất.
Đa ối
Đa ối (Polyhydramnios) là hiện tượng tích tụ gây ra dư thừa nước ối trong cơ thể mẹ bầu. Khi siêu âm, mẹ bầu sẽ được chẩn đoán tình trạng quá nước ối khi chỉ số nước ối (AFI) quá 25cm. Đa ối thường xuất hiện trong đa thai và một số triệu chứng bất thường về hệ thần kinh trung ương của thai nhi như: úng thủy, thoát vị não màng não, thai vô sọ, cột sống chẻ đôi….Đa ối cũng có thể xảy ra do bệnh lý của màng ối, phù thai nhau, thai nhi lớn hoặc các bệnh lý khác của mẹ bầu như tiểu đường, vô căn,…
Trong các cuộc khảo sát thì có tới 2/3 trường hợp đa ối không thể tìm ra nguyên nhân. Các nguyên nhân gây ra tình trạng đa ối khi mang thai có thể do:
- Mẹ đang mắc bệnh tiểu đường hoặc đái tháo đường, tình trạng đa ối xuất hiện với tỷ lệ 10% trên những phụ nữ mắc đái tháo đường trong 3 tháng đầu của thai kỳ. Khi bạn bị tiểu đường, lượng đường trong máu của bạn sẽ dư thừa và không được kiểm soát tốt, vì thế bé có thể sinh ra nhiều nước tiểu. Vì thế, bạn hãy tìm cách giảm lượng đường có trong máu sẽ làm giảm tình trạng dư thừa nước ối.
- Phụ nữ mang bầu mắc chứng loạn tăng trương lực cơ, tuy nhiên tình trạng này rất hiếm gặp trong giai đoạn mang thai.
- Mẹ sinh đôi hoặc đa thai: trường hợp dư thừa nước ối trong bụng mẹ có thể diễn ra khi lượng hấp thụ nước ối của các bé không được cân bằng (một bào thai thì có ít nước ối còn bào thai còn lại thì nhiều nước ối hơn.
- Xuất hiện dấu hiệu khác thường ở thai nhi: bé ngừng uống nước ối và đi tiểu ít dẫn đến tình trạng dư thừa nước ối. Đa ối thường xuất hiện ở các hiện tượng thai nhi có dị tật như: hở hàm ếch, hẹp môn vị,…
- Ngoài các yếu tố trên thì các yếu tố khác làm dư thừa nước ối là: thiếu máu ở thai nhi, nhiễm trùng ở bào thai, mẹ và bé khác nhóm máu,…
Ảnh hướng của đa ối lên sức khỏe của mẹ và thai nhỉ:
Đa ối là hiện tượng nhiều người gặp, tỉ xuất xuất hiện đa ối khoảng 1% thời gian mang thai. Đa ối xuất hiện làm thai nhi dễ cử động và gây nên tình trạng dây rốn quấn quanh cổ thai nhi. Đa ối làm bụng mẹ căng to, gây hiện tượng khó thở, làm tăng tỷ lệ sinh non hoặc tử vong của thai nhi.
Khi vào giai đoạn chuyển dạ sinh, tình trạng đa ối là nguyên nhân dẫn tới cuộc chuyển dạ kéo dài dễ gây nên hiện tượng suy thai, mẹ bị đờ tử cung gây băng huyết sau khi sinh. Bên cạnh đó, đa ối có thể dẫn đến trường hợp cực kỳ nguy hiểm là gây vỡ ối đột ngột cùng các triệu ứng kèm theo của vỡ ối là: sa dây rốn, nhau bong non, ngôi bất thường và thuyên tắc ối. Những trường hợp này đều có thể gây nguy hiểm cho tính mạng của mẹ và con. Nếu em bé được sinh ra, lượng nuốc ôi dư thừa cũng được đẩy ra và mẹ sẽ cảm thấy thoải mái ngay lập tức.
Trong trường hợp mẹ bạn gặp tình trạng đa ối thì nhẹ không nên lo lắng quá mà hãy đến ngay bác sĩ để được chăm sóc và bổ sung một số loại thuốc lợi tiểu. Nếu xác định nguyên nhân đa ối là do nhiễm khuẩn thì bá sĩ có thể điều trị cho sản phụ bằng kháng sinh.
Ngoài ra, nếu bạn đã gặp tình trạng này thì hãy thường xuyên đi khám để bác sĩ theo dõi và đề ra phương pháp phù hợp. Các triệu chứng xuất hiện kèm rõ rệt như khó thở, tức ngực, bụng lớn lên nhanh chóng thì hãy đưa đi viện để can thiệp nhanh chóng.
Thiểu ối
Thiếu ối là trường hợp xảy ra khi nước ối ít hơn mức bình thường, khi siêu âm bạn sẽ thấy (AFI) nhỏ hơn 5cm và màng ối còn nguyên vẹn. Tình trạng này thường gặp khi có sự bất thường trong hệ tiết niệu hoặc hệ tiêu hóa của thai nhi. Thiểu ối còn có thể gặp trong trường hợp mẹ bị suy dinh dưỡng hoặc mang thai quá ngày, vỡ ối non hoặc vỡ ối sớm,…
Ảnh hưởng của tình trạng thiểu ối lên thai nhi sẽ tùy theo mức độ thiếu của nước ối là bao nhiêu mà sẽ ảnh hưởng nhiều hay ít:
- Trường hợp mẹ bị thiếu nước ối trong 3 tháng đầu của thai kỳ thì sẽ có khả năng sảy thai và thai chết lưu. Đồng thời, thiểu ối cũng sẽ ảnh hưởng đến chức năng phổi của em bé.
- Trong trường hợp mẹ bị thiếu nước ối trong 3 tháng cuối của thai kỳ thì không nên lo lắng quá vì hầu hết sẽ không gây nên những biến chứng nguy hiểm nào. Tuy nhiên, thiểu ối trong giai đoạn 3 tháng cuối của thai kỳ có thể khiến thai nhi khó quay đầu khiến phôi thai bị ngược vì không cung cấp đủ lượng nước ối cần thiết để thai nhi quay xuống dưới.
- Thiếu nước ối cũng có khả năng làm cho mẹ bị vỡ ối sớm. Nếu vỡ ối khi chưa chuyển dạ hay trước khi bắt đầu đau bụng sinh sẽ làm nhiễm trùng ối, từ đó gây nhiễm trùng cho thai nhi và tử cung,…trong trường hợp này cả bé và mẹ đều gặp nguy hiểm đến tính mạng. Bác sĩ sẽ xem xét các nguy cơ nhiễm trùng ối và đưa ra quyết định can thiệp gấp để cho bé sinh sớm hay không.
Để điều trị thiểu ối thì bác sĩ sẽ hỏi qua tình trạng bệnh sử của bạn và tiến hành cho xét nghiệm dịch âm đạo (Nitrazine test) giúp loại bỏ rỉ ối hoặc khả năng vỡ ối. Sau đó, bác sĩ sẽ tiếp tục siêu âm tiền sản nhằm khảo sát và phát hiện các bất thường về hình thái thai. Đặc biệt các bệnh lý có thể xuất hiện ở bào thai như: loạn sản thận, tắc nghẽn đường niệu.
Bệnh nhân sẽ được tư vấn cụ thể về các lợi ích và tai biến và tiến hành thủ thuật truyền nước ối trong trường hợp lượng nước ối quá ít hoặc lượng nước ối gây cản trở cho quá trình khảo sát hình thái thai.
Ngoài ra, bác sĩ có thể lấy nước ối để hỗ trợ việc xét nghiệm miễn dịch, di truyền, hỗ trợ vận động của thai nhi tốt hơn và giảm chèn ép lên dây rốn Trong trường hợp xét nghiệm mà thấy thai nhi kém phát triển thì bạn nên siêu âm tim thai, siêu âm Doppler (AFI, Doppler động mạch não giữa), monitor sản khoa…để biết kết quả chính xác hơn.
Những hiện tượng bất thường liên quan đến thể tích nước ối, màu nước ối có thể gây nguy hiểm cho bé và ảnh hưởng đến tâm lý của sản phụ. Vì vậy, ngoài chế độ ăn uống hợp lý thì bạn cũng nên đi khám định kỳ thường xuyên để được bác sĩ chẩn đoán và đưa ra phương pháp xử lý phù hợp.
Hy vọng qua bài viết của happyfamily.vn, bạn đã trả lời được những vấn đề nước ối là gì, nước ối có màu gì và những tình trạng hay gặp với nước ối. Bạn hãy theo dõi và đưa ra hướng xử lý thích hợp nếu nước ối gặp vấn đề bạn nhé.
